SİGARAYI AZALTARAK BIRAKAMAZSINIZ
Dünya
Sağlık Örgütü’nün raporlarına göre her yıl dünyada yaklaşık 5 buçuk
milyon insan sigaraya bağlı olarak ortaya çıkan hastalıklar yüzünden
hayatını kaybediyor. Uzmanlar bu rakamın 2030 yılında sekiz milyona
ulaşacağını tahmin ediyorlar. Sigaranın yol açtığı en önemli
hastalıklardan biri ise kanser, özellikle de akciğer kanseri. Akciğer
kanseri, kansere bağlı ölümlerde de birinci sırada yer alıyor.
İstatistiklere göre Türkiye’de yaklaşık 20 milyon insan sigara içiyor.
Sigaraya başlama yaşı ise 11-12. Anadolu Sağlık Merkezi Sigara Bırakma
Merkezi’ndeki uzmanlar, akciğer kanseri tedavisini ve sigaradan
kurtulma yollarını anlattı...
“Ne kadar erken tanı konursa, tedavi o kadar başarılı olur”
Göğüs Cerrahisi Uzm. Doç. Dr. Altan Kır
• Akciğer kanseri ne kadar yaygın?
Akciğer
kanseri toplum sağlığı açısından en önemli sağlık problemlerinden biri.
Akciğer kanseri, dünyada en fazla öldüren kanser türüdür.
• Akciğer kanserinin nedenleri ne?
En
önemli neden sigara. Ayrıca çevresel faktörler, hava kirliliği, asbest,
radon, genetik faktörler ve pasif içicilik de akciğer kanserine yol
açan önemli nedenler arasında. Akciğer kanseri kadınlara oranla
erkeklerde daha yaygın. Ancak son yıllarda sigara tüketiminin artmasına
bağlı olarak akciğer kanserine yakalanan kadınlarda da ciddi bir artış
görüyoruz. Akciğer kanserine yüzde 90 oranında sigara yol açıyor.
• Akciğer kanserinin belirtileri ne?
En
önemli belirti öksürük. Özellikle sigara içenlerde hiç geçmeyen bir
öksürük olur. Kan tükürme, nefes darlığı ve ses kısıklığı da
görülebiliyor. Ayrıca genel kanser belirtileri arasında yer alan
iştahsızlık, kilo kaybı, halsizlik gibi yakınmalara da
rastlayabiliyoruz.
• Nasıl tanı koyuyorsunuz?
Öncelikle
hastayı muayene ediyoruz. Hastanın boynunda lenf bezesi, parmaklarında
çomaklaşma, anormal solunum sesleri gibi belirtiler bizde şüphe
uyandırıyor. Daha sonra ön arka ve yan akciğer grafisine, gerekirse
tomografiyle bakıyoruz. Şüpheli bir durum varsa balgam sitolojisi,
bronkoskopi dediğimiz nefes yollarının incelenmesine yarayan endoskopik
görüntüleme yöntemine başvurarak biyopsi yapıyoruz. Dışarıdan iğne ile
de biyopsi yapılabiliyor. Tanıyı bu şekilde koyuyoruz.
• Sonra ne yapılıyor?
Hastalığın
hangi aşamada olduğunu belirledikten sonra tedavi yolunu seçiyoruz.
Akciğer kanserinin dört evresi var. Hastalığın evresi arttıkça
yaygınlığı da artıyor. Evresini anlamak için görüntüleme ve girişimsel
yöntemler kullanılıyor.
Kimlere ameliyat gerekiyor?
Uzak
metastazı (tümörün başka bölgelere sıçraması) olmayan, nefes borusu
etrafındaki lenf bezlerine metastaz yapmamış olan, yaptığımız testlerle
solunum rezervi yeterli olan Evre 1 ve 2’deki tüm hastalara ameliyat
öneriyoruz. Ayrıca seçilmiş Evre 3’deki bazı olgularda da cerrahi
öneriyoruz. Cerrahi işlemi açık ya da video yardımlı torakoskopik
yöntemle (VATS) yapabiliyoruz. Cerrahi tedavi sonrası genellikle 3-5
gün arasında hastalarımızı taburcu ediyoruz. Hastalığa ne kadar erken
tanı koyar, tedaviye ne kadar erken başlanırsa ameliyatın sonucu da o
kadar başarılı oluyor.
“Kişi sigarayı bırakmak istemeli”
Göğüs Hastalıkları Uzm. Dr. Esra Sönmez Duman
•
Hasta bize başvurduğunda ilk olarak sigaranın zararları hakkında
yaklaşık 40 dakikalık bir eğitim veriyoruz. İçerdiği kanserojenlerden,
verdiği hasarlardan, ne tür bir bağımlılık olduğundan, bırakma
sürecinde onu bekleyen zorluklardan ve bunlarla nasıl başa çıkacağından
söz ediyoruz. Sonra nikotin bağımlılık skalalarımızla, hastanın
nikotine olan bağımlılık derecesini belirliyoruz. Kalp ve akciğer
değerlendirmesi yapıyoruz.
• Hastayı psikoloğumuzla görüştürerek
psikolojik bağımlılık düzeyini değerlendiriyoruz. Hastalarımız için
sigaranın ne ifade ettiğini inceliyoruz. Bazı hastalarımızı sigaranın
kendisine keyif verdiğini belirtirken, kimisi en iyi arkadaşı olduğunu,
kimisi de stresini alarak sinirlerini yatıştırdığını söylüyor. Hatta
bazıları, sigarayı kaybettiği değerli bir varlığın yerine koyduğu için
içtiğini söylüyor. Bu ayrıntılı değerlendirmeden sonra, ekip olarak
sigara bırakma kararını olgunlaştırıp, sigarayı bırakmak için en uygun
zaman ve tedavi yöntemini belirliyor, harekete geçiyoruz.
• Tedavide
en önemli nokta hastanın kesinlikle sigarayı bırakmak istemesidir.
Tabii ki sigara bırakma kararının devamlılığını sağlayacak irade gücü
de çok önemli.
“Nikotin bandı tedavisinde sigara içilmemeli”
Göğüs Hastalıkları Uzm. Dr. Hişam Alahdab
• Sigara bağımlısı hastalara, sigarayı azaltarak bırakma tedavisi yerine, sigarayı bir günde bırakmalarını öneriyoruz.
•
Anne-babaları sigara içen çocuklarda çok sık üst havayolu
enfeksiyonları görülüyor. Özellikle astım gibi rahatsızlıkları olan
çocuklar pasif içicilikten daha fazla etkileniyorlar.
• Sigara içen astım hastaları da var. Bu hastalarda sigara, bronş ve akciğer dokusuna daha da zarar veriyor.
•
Hastaya, nikotin bağımlılık testi ve psikolojik değerlendirme
yapıldıktan sonra tedavi için en uygun dönem belirleniyor. Örneğin
hasta sıkıntılı günler geçiriyorsa, bu dönemde ona sigarayı bıraktırmak
sonuçsuz kalabilir. Çünkü sigarayı bırakacak olan kişi, öncelikle
kendini hazır hissetmeli ve tüm gücünü tedaviye verebilmeli.
•
Hastaya, içtiği sigara miktarının ve nikotin bağımlılığının düzeyini
kriter alarak, belirli bir doz seçeneğiyle, altı-sekiz hafta “nikotin
yerine koyma” tedavisi uyguluyoruz. Yani beyne, ihtiyacı olan maddeyi
kendi kontrolümüzde sabit salınımda vererek yoksunluğa bağlı gelişen
yakınmaları bastırıyoruz. Çünkü altı-sekiz haftada geri dönüşümlerin en
önemli sebebi, nikotin eksikliğinden kaynaklanıyor. Bunu yaparken en
çok nikotin bantlarından destek alıyoruz.
• Ayrıca hastanın
ihtiyacı olduğunu düşünürsek merkezi sinir sistemi üzerinde etkili olan
ilaçlara başlıyoruz. Bu ilaçları birbirlikte ya da tek tek
kullanabiliyoruz. Bu tür ilaçların etkisini göstermesi 10 günü
bulabiliyor. Bu yüzden hedeflediğimiz günden önce tedaviye başlamamız
gerekiyor. Merkezi sinir sistemi üzerinde etkili ilaçlarla birlikte
başlangıç döneminde sigara kullanımına bir süre izin verebiliyoruz. Ama
“nikotin yerine koyma” tedavisine başlandığı andan itibaren bir tane
bile sigara içilmemesi gerekiyor. Aksi taktirde kişi yüksek dozda
nikotine maruz kalıyor. Bizim için sigarayı bırakmak demek, bir yılın
sonunda bir tane bile sigara içmemek demek. Bunu başaran kişi, zaten
işin büyük kısmını atlatmış sayılır
_________________
Anasayfa
Latest images
